Niedziela, 01 października 2023
Imieniny: Danuta, Igor, Remigiusz
pochmurno
14°C
Powróć do: Przyroda

Sztormy

Obraz przedstawia sztormy helskie

Hel to wymarzone miejsce dla łowców sztormów, wielkich fal i silnych wiatrów. Jedynie tu w Polsce można podziwiać morski żywioł bez względu na to, z jakiego kierunku wieje wiatr. Stojąc na wysuniętym na środek Zatoki Gdańskiej niezatapialnym punkcie obserwacyjnym -  Cyplu Helskim - w zakresie ponad 300° możemy obserwować wzburzone morze, a jeśli nam się uda to także zderzenia fal biegnących z pełnego morza i tych z zatoki. To one budują koniec Półwyspu Helskiego i warto być tego świadkiem.

 

Kiedy to zrobić, i jak zwiększyć swoje szanse na ekstremalne przeżycia, dobre zdjęcia i filmy?

Na początek warto wiedzieć, kiedy przyroda daje nam największą szansę. Potem wystarczy śledzić prognozy pogody i przyjechać we właściwym momencie na wybrany punkt obserwacyjny. Najlepiej zrobić to koleją, bo to najbezpieczniejszy w okresie silnych wiatrów środek transportu na półwyspie. Ale i rozsądnie prowadzony samochód czy autobus dowiezie nas do Helu bezpiecznie. Warto zaznaczyć, że o tej porze roku, w przeciwieństwie do lata, korki drogowe tu nie występują.

Najsilniejsze wiatry rejestrowane są w Helu pomiędzy listopadem a styczniem. Średnią miesięczną i roczną prędkość wiatru w Helu prezentuje poniższy wykres.

Źródło: Klimat zatoki i jej zlewiska J. Cyberski, K. Szefler; w: Zatoka Pucka pod red. K. Korzeniewskiego (Gdańsk 1993).

 

Wiatry sztormowe w Helu mogą wystąpić ze wszystkich kierunków, jednak najczęściej są to wiatry wiejące z kierunków od płd. - wschodnich do płn. - zachodnich. Ich procentową częstotliwość występowania w poszczególnych miesiącach roku obrazuje poniższa tabela.

Częstość [%] kierunków wiatru w Helu w latach 1951 - 1970:

 

Północ

Płn.-Wsch.

Wschód

Płd.-Wsch.

Południe

Płd.-Zach.

Zachód

Płn.-Zach.

Cisza

Listopad

4,0

4,4

7,7

13,8

22,4

15,6

17,8

8,6

5,7

Grudzień

3,4

3,7

8,2

8,7

19,0

20,2

22,6

10,5

3,7

Styczeń

4,0

6,0

8,0

9,8

19,9

18,7

19,3

10,5

3,8

Luty

5,3

7,9

9,6

13,3

15,9

11,6

18,8

12,4

5,3

Rocznie

7,9

8,8

10,0

9,4

13,2

12,3

19,3

12,2

6,9


Źródło: Klimat zatoki i jej zlewiska J. Cyberski, K. Szefler; w: Zatoka Pucka pod red. K. Korzeniewskiego (Gdańsk 1993).


Co warto wiedzieć:

Sztorm jest zjawiskiem meteorologicznym, które odczuwamy jako silny i porywisty, a jednocześnie długotrwały wiatr, o sile co najmniej ośmiu stopni w dwunastostopniowej skali Beauforta, wiejący z prędkością ponad 20m / s. Skala Beauforta umożliwia opisanie siły wiatru bez użycia przyrządów pomiarowych, na podstawie obserwacji powierzchni morza lub obiektów na lądzie. Oceniając pogodę nad morzem, warto brać pod uwagę również taki parametr jak stan morza. Jest to określenie stanu powierzchni morza lub też stopnia wzburzenia jego wód poprzez przyporządkowanie mu stopnia od 0 do 9, zależnie od wysokości najwyższych obserwowanych fal. Stan morza zależy więc przede wszystkim od siły wiatru, ale również głębokości akwenu - im jest on głębszy, tym powstające na nim fale są wyższe. Zależność pomiędzy stanem morza i prędkością wiatru w skali Beauforta oraz wygląd powierzchni morza prezentuje poniższa tabela:

Stan

morza

Stopnie Beauforta

(prędkość wiatru [m/s])

Wygląd powierzchni morza

Maksymalna wysokość fali [m]

0

0

(0-0,2)

lustrzana powierzchnia morza

0,0

1

1

(0.2-1,5)

pojawiają się najdrobniejsze fale

0,1

2

2-3

(1,5-5,5)

pojawia się fala bez białych grzyw

1,0

3

4

(5,5-8)

pojawiają się grzywy na falach

2,1

4

5

(8-10,5)

częste białe grzywy na falach

2,5

5

6

(10,5-14)

fale trójwymiarowe, tworzą się białe grzywacze

4,3

6

7

(14-17)

na falach piana układa się w pasma

5,9

7

8-9

(17-25)

grzbiety fal stają się strome
i załamują się, morze bieleje, zaczyna się huczenie morza

9,4

8

10

(25-30

tworzą się wysokie wały wodne, morze białe od piany

12,1

9

11-12

(powyżej 30)

Wały wodne osiągają potężne rozmiary, wiatr niesie pył wodny, całe morze białe od piany

powyżej 12,1


Źródło: Położenie i historia J. Urbański, J. M. Węsławski; w: Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć pod red. M. Szymelfenig i J. Urbańskiego (Gdańsk 1998).


Nad Bałtykiem podczas sztormu tworzą się duże ponad dwumetrowe fale i niekiedy padają rzęsiste deszcze. Jeśli jednak nie pada, załamujące się i przelewające np. przez falochrony fale tworzą malownicze i porażające swą potęgą zjawisko, od którego wprost nie sposób oderwać wzroku. Trzeba jednak pamiętać, że silne wiatry mają także duże znaczenie dla zbiorników wodnych, nad którymi się pojawiają. Wiatr wiejąc nad powierzchnią morza, przekazuje wodzie energię, co w rezultacie prowadzi do pojawienia się prądów i zjawiska falowania wiatrowego.

Charakterystyczna dwuwarstwowość wód Bałtyku wynika z różnej ich gęstości. Przy dnie zalegają wody ciężkie, dobrze zasolone, ale zwykle niedotlenione, a na powierzchni – wody słonawe o sezonowo zmiennej termice. Stan ten utrudnia pionowy ruch wody i blokuje ich mieszanie się, jednak sztorm to zmienia. Podczas silnych wiatrów ich oddziaływanie na powierzchniową warstwę morza sięga większych głębokości. Ulega zmianie termika wody, energia fal i prądów sięga głębszych warstw.

Falowanie odgrywa nieocenioną rolę w utrzymywaniu życia w morzu. Wymuszony podmuchami sztormu ruch wierzchniej warstwy wody przyczynia się m.in. do wynoszenia ku powierzchni zalegających przy dnie ciężkich i gęstych od soli, ale słabo natlenionych mas wodnych. Tu, na powierzchni, spienione i mieszane na grzywach fal otrzymują niezbędny dla życia wszystkich organizmów tlen.

Bałtyk, będąc zbiornikiem prawie zamkniętym, nie może poradzić sobie z nadmiarem substancji i materii organicznej, jakie wnoszą do niego rzeki. Falowanie i wynikające z niego natlenienie wody sprzyja naturalnej utylizacji m.in. produktów rozwoju ludzkiej cywilizacji.

Specyficzny układ wiatrów sztormowych nad Bałtykiem i Morzem Północnym pozwala również na zaistnienie zjawiska tzw. wlewu, który ma fundamentalne znaczenie dla bałtyckiej fauny. Mocno zasolone i dobrze natlenione wody oceaniczne podczas silnych wiatrów pokonują próg Cieśnin Duńskich i wlewają się do głębin Bałtyku. Ma to miejsce jedynie wtedy, gdy po dłuższej przewadze wiatrów wiejących ze wschodu, dochodzi do zmiany ich kierunku na przeciwny. Aby z tej świeżej morskiej wody mogły skorzystać organizmy żyjące w strefie powierzchniowej lub przybrzeżnej, musi im w tym pomóc m.in. sztormowy wiatr.


Jak upolować sztorm?

Wiemy już, że sezon polowań to jesień i zima. Gdy już mamy dobre ubranie i fotograficzny sprzęt, możemy zaplanować wyjazd. Na początek należy analizować prognozy pogody i porównywać je z bieżącą sytuacją. Informacji potwierdzających dostarczą obrazy z helskich kamer internetowych i lokalne stacje meteo IMGW lub Urzędu Miasta w Helu.

Zapraszamy do Helu, aby na własne oczy zobaczyć sztorm i nawdychać się zdrowego morskiego aerozolu. Ogrzejemy się w przytulnych helskich restauracjach i pensjonatach.



Monika Selin i Krzysztof E. Skóra

DO GÓRY

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.

Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej
Twoja przeglądarka blokuje powiadomienia. Kliknij Bezpieczna (Secure) i kliknij Zezwalaj
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!
Przeglądasz tę stronę w trybie offline.
Przeglądasz tę stronę w trybie online.